KATEGORİLER |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Foto Galeri |
Haşhaş bitkisi
Haşhaş,
gelincikgiller familyasından Papaver cinsini oluşturan bir, iki ya da çok yıllık
bitki türlerinin ortak adıdır. Haşhaş, yazların sıcak geçtiği, orta derecede
yağış alan yerleri sever. Anavatanı Doğu Akdeniz'dir. Hindistan ve Anadolu'da
çok eskiden beri tarımı yapılmaktadır. Haşhaşın kapsülünden "afyon" adlı
uyuşturucu, tohumlarından da "haşhaş yağı" adı verilen yenilebilir yağ
çıkarılır. Bitkinin meyvesi olan kapsülde, çok sayıda tohum bulunur. Haşhaş
yağı, tohumların %40-45'ini meydana getirir. Haşhaş yağı, kaliteli, yemeklik,
bitkisel bir yağdır. Tohumların yağı çıkartıldıktan sonra kalan küspe hayvan
yemi olarak kullanılır ve hayvanın sütündeki yağ oranını arttırır. Meyve
kabuğundan 20 kadar alkaloid elde edilir. Bunlar, afyon türevleri olan, morfin,
kodein, narkotin, papaverin gibi uyuşturucu olarak ve tıpta da kullanım alanı
olan maddelerdir. Sap ve
dallar Haşhaşın
Gelişme Seyri
Haşhaş cinsinin yaklaşık 50 türünden 30 kadarı Türkiye'de yetişir. Bunların en
önemlisi Papaver somniferumdir. Türkiye'nin Orta Anadolu ve Karadeniz
Bölgelerinde, en çok Afyonkarahisar, ardından Uşak, Denizli, Eskişehir, Kütahya,
Isparta, Hatay(yasadışı olarak), Konya, Burdur illerinde yetiştirilir. Artvin
Şavşat Balıklı köyü Yaylasında hiç bir uğraş vermeden kendi kendine yetiştiği
bilinmektedir. Uyuşturucu üretiminde de kullanılabilmesi nedeni ile haşhaş
üretimi kontrollü olarak yapılmaktadır.
Ülkemizde çiftçisinin hayatında geleneksel bir ürün olarak tanımlanan haşhaş
bitkisi (papaver Somniferum L.) tek yıllık bir kültür bitkisidir. Tüm dünyada
ekiminden üretimine ve satışına kadar ilgi ile izlenen önemli bir sanayi bitkisi
olan haşhaşın tarımının Anadolu’da M.Ö 3000 yılından bu yana yapıldığı ve
anavatanının Ön Asya olduğu bir çok yazar tarafından kaybedilmektedir.
Geleneksel haşhaş üreticisi ülke olarak kabul edilen ülkemizde, gerçek üretici
olan çiftçimiz pratik olarak başka bir bitkinin yetiştirilmesinin mümkün
olmadığı topraklarda yetiştirmektedir. Haşhaşın kapsülünde ihtiva ettiği
alkaloidlerinden (Morfin, Thebain, Kodein, v.s), %44-54 yağ ihtiva eden
tohumundan (Yağ Sanayiinde, pasta ve börek yapımında, çerez olarak) küspesinde
hayvan yemi olarak, sapından da yakacak olarak faydalanılmaktadır.
Ülkemizde herhangi bir sınırlama olmadan haşhaş ekimi ve afyon üretimi
yapılırken; 1938 yılında Toprak Mahsulleri Ofisinin Kurulmasıyla haşhaşın ekimi,
kontrolü ve elde edilen afyonun alımı, muhafazası ve ihracatı-ithalatı TMO’ya
görev olarak verilmiş ve halen yürütülmektedir. Ülkemizde halen 3298 sayılı
kanunun ve yönetmeliği hükümlerince müsaadeli olarak her yıl Bakanlar Kurulunca
belirlenen Afyon, Amasya, Burdur, Çorum, Denizli, Isparta, Kütahya, Tokat, Uşak
illerinin tamamı ile Konya ilinin Akşehir, Beyşehir, Doğanhisar, Hüyük, Ilgın,
Kadınhanı, Karatay, Meram, Selçuklu, Seydişehir ve Tuzlukça ilçelerinde
Birleşmiş Milletlerce tanınan 400.000 dekarlık alanda haşhaş ekimi ve çizilmemiş
haşhaş kapsülü üretimi yapılmaktadır. Müsaadeli ve kontrollü olarak tarımı
yapılan haşhaştan elde edilen çizilmemiş haşhaş kapsülü üreticiler tarafından
tek alıcı olan TMO’ya satılmaktadır. TMO’ca satın alınan haşhaş kapsülleri Afyon
ili Bolvadin ilçesinde bulunan Afyon Alkaloidleri Fabrikasında işlenerek
kapsülde bulunan morfin ve morfinin de türevleri elde edilmektedir. Üretilen
morfin ve türevlerinin %90’ı tıbbı amaçlı olarak ihtiyaç sahibi ülkelere ihraç
edilmektedir. Ayrıca üretilen tohumların bir kısmı üreticinin kendi ihtiyacı
için ayrılmakta geriye kalan kısmın belirli bir oranı ihraç edilmektedir.
Üreticiler kendi ihtiyaçları için ayırdıkları tohumların basit yöntemlerle
yağını çıkartarak yağ ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar.
Haşhaş Ekim Alanı Potansiyeli
Haşhaş tarımı müsaadeli ve kontrollü olarak yapıldığından müsaade edilen
bölgelerdeki tarım alanlarında haşhaş ekim alanı potansiyeli fazla olmasına
rağmen, dünya yasal uyuşturucu talebi, stok durumu ile ülkenin tarımsal ve
ekonomik durumu dikkate alınarak, ülkemize tanınan 400.000 dekarlık ekim limiti
içerisinde, haşhaş ekimi yapılmaktadır.
Potansiyel Alanlardaki Rakip Ürünler
Haşhaş ekimi yapılan yörelerde ayçiçeği, şeker pancarı, hububat ve tütün gibi
bitkiler rakip ürün olmaktadır. Bu bitkilerle de münavebeye alınmasına
çalışılarak rekabet azaltılmaya çalışılmaktadır.
Yeni Ekilişler için Potansiyel Alanlar
Mevcut haşhaş ekimi alanları, Afyon Alkaloidleri Fabrikasının yıllık işleme
kapasitesi olan 20.000 ton haşhaş kapsülü üretimi için yeterli olduğundan ekim
alanlarının genişletilmesi için yeni potansiyel alan düşünülmemektedir.
IV-Beş Yıllık Kalkınma Planı Döneminde Gelişmeler
1-İstihdam (Tarım iş gücü olarak)
Ülkemizde haşhaş ekimine müsaade edilen 10 ilde yaklaşık 100.000 çiftçimiz
haşhaş ekimi yapmaktadır. Haşhaş tarımı aile ziraatı şeklinde yapıldığından
diğer işlerinin yanı sıra, 100.000 aileye iş imkanı sağlamaktadır.
2-Dünyadaki Durum ve Diğer ülkelerle Kıyaslama
Dünyada Hindistan, Japonya, Çin, Avustralya, Fransa, İspanya gibi ülkelerde
haşhaş ekimi yapılmaktadır. Ülkemiz dünya haşhaş üreticisi ülkeler arasında
Hindistan’dan sonra en fazla haşhaş ekimi yapılan ülke durumundadır. Aynı
zamanda Birleşmiş Milletlerce geleneksel haşhaş üreticisi ülke olarak kabul
edilmektedir. Afyon üretimi yapılan Hindistan ve çizilmemiş kapsülü üretin
Türkiye’den sonra Avustralya da üçüncü sırada çizilmemiş kapsül üreten ülke
konumundadır.
3-Mevcut Durumun Değerlendirilmesi
Haşhaş tarımı ve ürünlerinin değerlendirilmesi ülkemiz açısından olduğu kadar
diğer ülkeler açısından da narkotik karakteri olması nedeniyle büyük öneme
sahiptir.
Afyon Alkaloidleri Fabrikasının yıllık işleme kapasitesi olan 20.000 ton kapsül
ihtiyacının da dikkate alınarak, Birleşmiş Milletlerce 400.000 dekarlık alanda
ülkemize haşhaş ekim limiti tanınmaktadır. Bu limit dahilinde ülkemizde
kontrollü ve lisansa tabi olarak 10 ilde haşhaş ekimi yaptırılmaktadır. Haşhaş
ekimi kontrolündeki başarımız uluslar arası düzeyde kabul görmüş durumdadır.
Dünya yasal uyuşturucu pazarında rekabet koşulları içerisinde yer alabilmemiz
ancak kaliteli haşhaş üretimi ile mümkün olacaktır.
HAŞHAŞIN BOTANİK ÖZELLİKLERİ
Famiye : Papaveraceae
Cins : Papaver
Türleri : Papaver somniferum L.
Papave orientle L.
Papaver puseude orientale L.
Papaver bırakteatum L.
Papaver dubium L.
Hiç şüphesiz ki haşhaş bugüne kadar insanlık tarihinin en önemli ilaç
bitkisidir. Çünkü afyon ve türevlerinin hekimlikte ikamesi mümkün olmamış ve
bunların sentetikleri de yapılamamıştır. Afyon alkaloidleri, özellikle de
morfin, acı ve ağrı dindirici, teskin edici ve kan durdurucu (pıhtılaştırıcı)
etkisi nedeniyle tıpta geniş ölçüde kullanılmaktadır. Afyon türevleri haşhaş
bitkisinin hemen her yerinde bulunmakla beraber, en fazla kapsülde
sentezlenmektedir.
Kök
Haşhaş, yazlık ve kışlık formları bulunan, fakat kışlık ekildiğinde daha verimli
olan tek yıllık bir bitkidir. Kazık köklü olup, zayıf gelişen yan kökleri
vardır. Haşhaş kökleri ekim zamanına, bitkinin gelişmesine ve toprağın durumuna
göre 20-30 cm derine kadar inebilir. Sulamalardan sonra esen kuvvetli rüzgarlar
bitkiyi devirebilir. Kökleri zayıf olduğundan bitkinin sökümü kolaydır.
Haşhaş bitkisinin (Papaver somniferum L.) bir çok alt türü ve çeşidi
bulunmaktadır. Bitki tek saptan ibaret olabileceği gibi özellikle kışlık
ekimlerde 8-10 adet dal meydana getirebilir. Bitki boyu 100-120 cm, sap ve
dallar yuvarlak, içleri boş, bitki üzeri puslu, rengi koyu yeşilimtıraktır.
Haşhaş yukarıdan aşağıya doğru dallanmakta, en yaşlı dal en üstte, en genç dal
ise en altta bulunmaktadır.
Yaprak
Yaprakların oluşumu aşağıdan yukarıya doğrudur. İlk zamanlarda (sapa kalkmadan
önce) rozet şeklindedir. Bitki sapa kalkmaya başladığında, yapraklar oldukça
büyük bir durum gösterir ve sapsız bir şekilde sapı veya dalı sararlar. Haşhaşta
yapraklar kalın, etli, kenarları dişli ve orta damar belirgindir. En üstteki
yaprak koltuğundan çiçek tomurcuğu meydana gelir.
HAŞHAŞIN BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ
Haşhaşın Diğer Bitkiler Arasındaki Yeri
Tarımı yapılan ve çeşitli şekillerde faydalanma imkanı olan kültür haşhaşının
ilmi sınıflandırmaya göre diğer bitkiler arasındaki yeri şu şekildedir:
Takım : Rhoedales
Familya : Papaveraceae
Cinsi : Papaver
Tür : Papaver somniferum L.
Papaver Latincede gelincik, somniferum ise uyku verici-rüya gördürücü anlamına
gelmektedir. Bu sınıflandırmaya göre tarımı yapılan haşhaş; tarlalarda, kırlarda
kendiliğinden yetişen gelincikle uzaktan akrabadır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu
dağlarında kendiliğinden yetişen fakat çok yıllık olan yabani haşhaşlar ise
kültür haşhaşı ile aynı cins içinde mütalaa edilmektedir.
Haşhaş, bitkilerden faydalanma yönlerine göre yapılan sınıflandırmada endüstri
bitkileri ana grubunda, bu ana grubun da; hem yağ bitkileri, hem de ilaç baharat
bitkileri alt gruplarında yer almaktadır. Haşhaşın, kapsül kabukları ilaç
sanayiinde, tohumları yağ sanayiinde kullanıldığı için endüstri bitkisidir.
Kültür haşhaşı tek yıllık bir bitkidir, diğer bir ifadeyle ömrünü bir yıl
içerisinde tamamlar. Tohumlar yeterli rutubeti ve sıcaklığı bulursa 7-12 günde
çimlenip, filizlenir. Çıkış gecikirse ya rutubet yetersiz ya da toprak sıcaklığı
yeterli değildir. Haşhaş, ilk çıkışında görülen iki kulakçık (kotiledonlar)
dikkate alınmazsa, ilk çift yaprağı 10-14 günde, ikinci çift yaprağını 6-10
günde, üçüncü çift yaprağını 5-8 günde, dördüncü çift yaprağını ise 4-6 günde
meydana getirir. Bitki rozet dönemine (6-8 yapraklı dönem) ulaştığında normal
kış şartlarından zarar görmez. Yaprak çıkartmayan ve iki kulakçık döneminde –5
0C soğuğa maruz kalan bitkicikler ölür. Haşhaş kış aylarında yavaş da olsa
gelişmesine devam etmektedir. Kışlık ekilen (sonbaharda) haşhaş kıştan çıkınca
çok hızlı bir gelişme gösterir.
Yazlık ekilen (ilkbaharda) haşhaş ise çıkıştan itibaren hızlı bir gelişme
göstermektedir. Kışlıklarda tomurcuklanma 190-200 günde başlarken, yazlıklarda
bu süre 50-60 gün olmaktadır. Tomurcukların görülmesinden 9-13 gün sonra haşhaş
çiçek açmaya başlar (Resim 2). Tohumların ekilmesinden kapsüllerin kurumasına
kadar geçen süre; kışlık, haşhaşta 270-280 gün, yazlıklarda ise 110-120 gün
olmaktadır. Ekim ortasında ekilen kışlık haşhaşla, Mart ortasında ekilen yazlık
haşhaş arasında ekim zamanı bakımındın 150 günlük bir fark olmakla birlikte, bu
süre kapsül olgunlaşmasında 7-15 güne düşer. Yani kışlıklar yazlıklardan 1-2
hafta daha erken olgunlaşır.
Resim 2: Çiçek açmaya başlamış bir haşhaş tarlası.
Haşhaşın Morfolojisi
Mor çiçek açan haşhaşlarda çıkışta kulakçıklarda ve ileri devrelerde yapraklarda
morlaşmalar görülür. Bu renklenme olayı beyaz çiçeklilerde nadirdir. Haşhaş
bitkisinin boyu iklim ve yetişme şartlarına bağlı olarak 30-165 cm arasında
değişebilmektedir. Ana kapsülün yerden yüksekliği dikkate alındığında normal
şartlarda yetiştirilen bitkilerin boyu ortalama 1 m civarındadır. Haşhaş
bitkisi, pürüzsüz, az veya çok sıvama mum tabakasıyla kaplı, grimsi yeşil,
olgunlaşma döneminde kahverengimsi sarı renkte sap ve dallara sahiptir. bazı
bitkilerde özellikle sap ve dalların kapsüle yakın kısımlarında dikenimsi
tüylere rastlanır. Haşhaş sap ve dalların kapsüle yakın kısımlarında dikenimsi
tüylere rastlanır. Haşhaş sap ve dalları sağlam yapılı olmakla birlikte çok
kuvvetli rüzgarlara mukavemet etmeyebilir. Türkiye’de yetiştirilen haşhaşlar
dallanma gösterir. Dallanma bitkide üst taraftan alta doğru olmaktadır. Seyrek
ekilmiş haşhaş bitkilerinde, ya da fazla azotlu gübre verilerek vejetatif
gelişmesi teşvik edilenlerde bu dallardan ikinci dallarda oluşmaktadır. Normal
şartlarda yetiştirilen Anadolu haşhaşlarında dal sayısı, ana sapla birlikte üç
civarındadır. Bitkide oluşan ilk yan dalın boyu ana sapın boyunu geçmektedir.
Yapraklar gerek şekil ve gerekse büyüklük itibariyle bitkinin alt, orta ve üst
kısımlarında farklılık göstermektedir. Alt kısımlardaki yapraklar ince-uzun,
ortadaki yapraklar geniş-uzun, üst yapraklar ve özellikle de çiçek muhafaza
yaprakları kalp şeklinde ve küçüktür. Yaprak kenarları az-çok dişli ve mum
tabakası (pus) ile örtülüdür. Haşhaş bitkisinde ana sap ve her dalın ucunda bir
tomurcuk (elma) oluşur. Tomurcuklar, dışı yaprak renginde içi ise beyaz ve
pamuksu görünümde iki adet çanak yaprağı ile sarılmıştır. İçte beyaz ya da mor
renkli dört adet taç yaprağı, onun iç tarafında da 150’ye yakın erkek organ
mevcuttur.
Tomurcuğun ortasında dişi organ, diğer adıyla kapsül bulunur. Haşhaş sabahları
tan yerinin ağarmasıyla çiçek açmaya başlar. Güneşin biraz yükselmesiyle çiçek
açma son bulur. Açan çiçeklerde dıştaki iki adet çanak yaprağı hemen düşer. Taç
yapraklar ise ortalama 24 saat üzerinde kalmaktadır. Haşhaşın taç yapraklarının
(çiçek) rengi farklı olmaktadır. Beyaz ve sarı tohumlu haşhaş çeşitleri beyaz
çiçek açar. Gri, mavi, çiğ kahve, pembe tohum renkli çeşitler ise mor (viyole)
nadiren kırmızı çiçek açmaktadır.
Kapsüller ana saptan yan dallara göre orantılı olarak küçülür. Bitkideki
kapsüllerin büyüklüğü yetiştirme şartlarına bağlı olarak değişmekle birlikte
aynı zamanda da çeşit özelliğidir. Haşhaş kapsülleri dış görünüşleri itibariyle
oval, konik, yuvarlak ve fıçı şekillerinde olabilmektedir. Bu şekillerin kendine
has uzunlaşmış ve basıklaşmış tipleri de mevcuttur. Türkiye haşhaşlarında en
fazla görünen şekiller konik ve yuvarlaktır. Kışlıklarda ve iyi yetişmiş
bitkilerde bu şekillerin basık formları, yazlıklar ya da iyi gelişmemiş
bitkilerde bu şekillerin uzamış formları görülmektedir. Anadolu haşhaşlarında
genel olarak bir bitkide değişik şekilli kapsüller bulunmaktadır. Haşhaş
kapsülünün tepesinde, ortalama 12 civarında parçalı tepecik (stigma) bulunur
(Resim 5). Tepecik parçası (tırnak) sayısı kadar kapsül içinde zar (perde)
bulunur ki tohumlar bunlar üzerinde oluşur. Bazı haşhaş çeşitlerinde tepecik
kapsüllü haşhaş denmektedir. Açık kapsüllü haşhaş çeşitlerinde olgunlaşma
sonrasında, özellikle hasat geciktirilirse tohum dökülmesi olmaktadır. Özellikle
kabuklardaki morfin verimi bakımından önemli olan diğer bir kapsül özelliği pus
(mum) örtüsüdür. Kapsüller olgunlaşıncaya kadar yüzeysel olarak dallar ve
yapraklarda olduğu gibi bir mum tabakasıyla kaplıdır. Bu mum tabakası parmakla
sıyrılabilir. Bazı bitkiler de vardır ki bu pus tabakası ya çok zayıftır ya da
tamamen kaybolmuştur. Böyle bitkilere pussuz bitkiler denir. Pussuz çeşitlerin
kapsül kabuklarında morfin oranının yüksek olduğu literatürde kayıtlıdır.
Resim 5 : Farklı Olgunlaşma döneminde bulunan haşhaş kapsülleri
HAŞHAŞTAN FAYDALANMA ŞEKİLLERİ
Haşhaşın en önemli iki ürünü vardır, bunlar tohumu ve kapsül kabuğudur. Bunların
dışında henüz genç devresindeki bitkiler yeşil salata, bitki artığı sapları
yakacak olarak ülkemizde değerlendirilmektedir.
Haşhaş Kapsül Kabuklarından Faydalanma
Türkiye’de 1972 yılına kadar haşhaş kapsülleri teknik olgunluk döneminde, uygun
bıçaklarla çizilip çıkan usareleri toplamak suretiyle afyon elde edilmiştir.
1974 yılından itibaren kapsül çizimi yasaklanmış olup, günümüzde çizilmemiş
haşhaş kapsüllerinin tohumları alındıktan sonra geriye kalan kabuklar morfin
üretimi için Afyon Alkaloidleri Fabrikasında kullanılmaktadır (Resim 6)
Haşhaş kapsül kabuklarından üretilen morfin, diğer alkaloid türevlerine de
dönüştürülerek tıbbın hizmetine sunulmaktadır. Bolvadin’de kurulu Afyon
Alkaloidleri Fabrikasında üretilen mamullerinin yüzde doksanından fazlası ihraç
edilmektedir.
Kapsül kabuklarının morfini alındıktan sonra geriye kalan küspe tam olarak
değerlendirilememektedir. Yapılan analizler sonunda küspenin organik maddece
zengin olduğu (%78,5) tespit edilmiştir. Bu konuda yapılan araştırmalar
neticesinde haşhaş kapsülü küspesinin dekara 2,5-5 ton hesabıyla toprağa
verilebileceği ve gübre olarak değerlendirilebileceği, bu önerinin şimdilik
haşhaş, arpa ve buğday için yapmanın mümkün olduğu, bu uygulamanın toprak
kimyası açısından olumsuz bir sonuç doğurmadığı, bununla birlikte toprak
verimliliğinin önemli ölçüde artırdığı, toprak verimliliği ve fiziki yapısındaki
düzelmeye paralel olarak haşhaş, arpa ve buğday bitkilerinde önemli ürün
artışını sağlayan küspe kullanımının yaygınlaştırılmasının uygun olacağı görüşü
bildirilmiştir.
Tohumlardan Faydalanma
Haşhaş tohumları morfoloji bölümünde açıklandığı gibi gri-mavi, sarı, beyaz, çiğ
kahve ve pembe renklerde olabilmektedir. Türkiye’de en fazla yetiştirilen
haşhaşlar sırasıyla sarı, gri-mavi, beyaz tohumlu çeşitlerdir (Resim 7). Diğer
renklere ise bu çeşitler içinde karışık olarak rastlanır. Haşhaş tohumları
%45-54 arasında yağ ihtiva etmektedir. Tohumların yağ oranları renklerine göre
farklılık göstermektedir. En yüksek oranda yağı beyaz renkli tohumlar vermekle
birlikte, bu çeşidin ülkemizde ekilişi pek fazla değildir. Yağ verimi bakımından
ikinci sırayı sarı renkli tohumlar almaktadır. Gri-mavi renkli ve halk arasında
güvercin göğsü olarak isimlendirilen tohumların yağ oranı daha düşüktür. Yurt
içinde yoğunluklu olarak tüketilen sarı haşhaş tohumu, pasta, börek, çörek gibi
hamur işlerinde ayrıca yağı yemeklik olarak ve boya sanayiinde kullanılmaktadır.
İhraç edilen Mavi ve Beyaz haşhaş tohumları ise kozmetik sanayi ve pastacılıkta
kullanılmaktadır.
Haşhaş yağı ülkemizde halen, tohumların sıcak usulle preslenmesi şeklinde elde
edilmektedir. Haşhaş eken yörelerde bu işle uğraşan yağhaneler mevcuttur. İyi
kalitede haşhaş yağı elde etmek için tohumların çok iyi temizlenmesi, acı tada
sebep olan kapsül parçacıkları ve diğer yabancı maddelerden arındırılması
gerekmektedir. Haşhaş yağı çıkartanlar tohumları eleyip, savurmakta ve temizliği
bu şekilde sağlamaktadır. Tohumlardan yağın alınmasıyla geriye kalan küspenin
üreticilerimiz için ayrı bir önemi vardır. Presleme suretiyle yağı alınan haşhaş
küspesi ortalama %36 ham protein ve %12 civarında ham yağ içermektedir. Bu
değerler özellikle süt hayvanlarının beslenmesinde kıymet arz etmektedir.
Haşhaş küspesiyle beslenen süt hayvanlarının sütlerinde yağ oranı artmaktadır.
Afyon ve civarında üretilen kaymakların güzel at ve lezzeti haşhaş küspesinin
yaygın kullanımından kaynaklanmaktadır.
Haşhaş tohumları yağı işlenmeden de kullanılmaktadır. Tohumların ısıtılıp
ezilmesiyle elde edilen ezmeye (sürtülmüş haşhaş) büyük şehirlerin marketlerinde
rastlanır olmuştur. Haşhaş ezmesi pekmez veya şekerle karıştırılıp beslenme
değeri yüksek tatlılar yapılmakta, ya da haşhaşlı ekmek yapımında
kullanılmaktadır. Tohumlar tabi haliyle çörek, ekmek ve lokum çeşitlerinin
süslenmesinde ülkemizde olduğu gibi Avrupa ve Amerika’da da kullanılmaktadır.
Dış ülkelerde pastacılıkta kullanımı bizden daha yaygın olup, tercih edilen
temiz, karışıksız gri-mavi tohumlardır. Gri-mavi ve beyaz tohumların ihracatı
önemli miktarlarda yapılmaktadır.
Bu ürün 12786 defa okundu.
|
|
Son eklenen ürünler » |
![]() Aspir bitkisi » 8920 defa okundu. |
![]() Susam bitkisi » 7292 defa okundu. |
![]() Soya fasulyesi bitkisi » 9154 defa okundu. |
![]() Ayçiçeği bitkisi » 7185 defa okundu. |
![]() Hıyar (Salatalık) bitkisi » 9157 defa okundu. |
![]() Kenevir bitkisi » 15850 defa okundu. |
![]() Keten bitkisi » 7339 defa okundu. |
![]() Çay bitkisi » 6987 defa okundu. |
![]() Haşhaş bitkisi » 12786 defa okundu. |
![]() Şeker pancarı bitkisi » 5314 defa okundu. |
|
||||
Diğer Bilgiler |
||||
|
||||
|
||||
|
||||
Foto Galeri |
|
|||
İletişim |
|
|||
© 2012 TarimSitesi |
|
|
||
|
|
|
||